Author :
Abstract
Ahlâk ilmi, insan yaşamının düzenlenmesinde ve kişinin karakterinin oluşmasında etkin rol oynamaktadır. Bundan dolayı ahlâk konusu her zamanda birey ve toplum hayatının içerisinde yer almıştır. Her dinin ve inancın kendine mahsus değerleri olduğu gibi İslâm’ın da kendine özgü ahlâkî esasları vardır. İslam inancına mensup toplumlarda ahlâkın temel kaynağı dindir.
Klasik Türk edebiyatında dinî-ahlâkî bahislere önem verildiği ve bu konuda birçok eser yazıldığı bilinmektedir. Bu dönemde telifî ahlâk kitaplarının yanında Arapça ve Farsçadan tercüme edilen eserlerin sayısı bir hayli fazladır. Bunlar arasında Fars edebiyatının velud müelliflerinden Hüseyin Vâiz-i Kâşifî’nin (ö. H 910/M 1504-1505) 900/1495 yılında kaleme aldığı Ahlâk-ı Muhsinî isimli eseri de yer almaktadır. Yazıldığı zamandan itibaren her asırda Türkçeye aktarılan kitabın tercümelerinden biri Rıdvan bin Abdülmennan tarafından yapılmıştır. Hayatı hakkında fazla bir bilgi olmayan yazar, Çeşnigirbaşı olup 982/1575 yılında gurebâ-yı yesâr ağası, kısa bir süre sonra ulûfeciyân-ı yemîn ağalığı vazifelerinde bulunmuştur. 1575 veya 1576 yılında Terceme-i Ahlâk-ı Muhsinî adlı eserin yazımını tamamlayan müellif, fazla bir ilave yapmadan metni aslına sadık kalarak tercüme etmeye çalışmıştır. Bu yazıda Rıdvan bin Abdülmennan hakkında bilgi verilecek ve Terceme-i Ahlâk-ı Muhsinî adlı eser metinden alıntılar yapılarak tanıtılacaktır. Daha sonra eserde bahsi geçen ahlâkî değerlerin günümüzdeki değerler eğitimi çalışmalarına nasıl katkı sağlayacağı hakkında bilgi verilecektir.
Keywords
Abstract
The science of ethics plays an active role in the organization of human life and the formation of a person's character. Therefore, the issue of morality has always been included in the life of the individual and society. As every religion and belief has its own unique values, Islam also has its own moral principles. The main source of morality is religion, in societies that belong to the Islamic belief.
It is known that in Classical Turkish literature, the importance is given to religious-moral bets and many works have been written on this subject. Besides the copyrighted ethics books in Classic Turkish literature the number of works translated from Arabic and Persian is quite high. Among these, there is a work named Ahlak-ı Muhsinî, written in 900/1495 by Hüseyin Vâiz-i Kâşifî (d. H 910 / M 1504-1505), one of the authors of Persian literature. One of the translations of the book, which has been translated into Turkish every century was written by Rıdvân bin Abdulmennân. The writer, who did not have much information about his life, was chef in Ottoman Empire palace, and in 982/1575 he was the head of left infantry of king, and after a short time he was the head of the right cavalry soldiers. The author tried to translate the text faithfully to the original without adding too much. And he completed the writing of the book called Terceme-i Ahlâk-ı Muhsinî in 1575 or 1576. In this article, information about Rıdvan bin Abdülmennân will be given and the work named Terceme-i Ahlâk-ı Muhsinî will be introduced by making quotations from the text. Then, information will be given about how the moral values mentioned in the work will contribute to the current values education studies.
Keywords
- Altınpay, Hüseyin (2008). Hocazâde Abdülaziz Efendi Ahlâk-ı Muhsinî Tercümesi Fatih Kitap 3467 (1A-60B), Yüksek Lisans Tezi, Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Sosyal
- Avçin, Mehmet (2010). Terceme-i Ahlâk-ı Muhsini (İnceleme-Metin), Yüksek Lisans Tezi, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Bozo, Esra Yılmaz (2019). Ahlâk-ı Muhsinî: Metin-İnceleme (1A-98B), Yüksek Lisans Tezi, Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çağrıcı, Mustafa (1989). “Ahlâk”, DİA, C 2, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s.1-9.
- Çörekçi, Semra (2012). A Tribute to Kingly Virues Of Sultan Ahmed 1 (r:1603-1617): Hocazâde Abdülaziz Efendi (d.1618) and His Ahlak-ı Sultan Ahmedi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Şehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Demirkol, Murat (2019). Ahlâk-ı Muhsinî Kâşifî’nin Ahlâk Kitabı, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
- Dilek, Muhammet (2014). Hocazâde Abdülaziz Efendi’nin Ahlâk-ı Muhsinî Tercümesi (Süleymaniye Ktp. Fatih Bl. Nu. 3467, vr. 166a-227b), Yüksek Lisans Tezi, Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Doğan, Ahmet (2017), “Bağdatlı Zihni’nin “Yûsuf u Züleyhâ” Mesnevisinde Oğluna Nasihatleri”, LitteraTurca Journal of Turkish Language and Literature, Volume:3, Issue: 4, s. 28-41.
- İmamoğlu, Ragıp (1965). İyilerin Ahlâkı, Ankara: Doğuş Matbası.
- İpşirli, Mehmet (1999). Selânikî Tarihi, C 1, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Kaplan, Mahmut (2002). Ahlâk Kitaplarımız, Malatya.
- Karaismailoğlu, Adnan (1999). “Hüseyin Vâiz-i Kâşifî”, DİA, C 19, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 16-18.
- Koç, Mustafa (2007). Kınalızâde Ali Çelebi Ahlâk-ı Âlâ’î, İstanbul: Klasik Yayınları.
- Koyuncu, Fatih (2015). “Ahlâkî Eğitim Rehberi Olarak Azmî Pir Mehmed’in Enîsü’l - Ârifîn’i”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi/The Journal of International Social Research, 8/41, s. 241-258.
- Koyuncu, Fatih (2019). Enîsü’l-Ârîfîn Ahlâk-ı Muhsinî Tercümesi (İnceleme-Tenkitli Metin), İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
- Kurt, Fatma Hilal (2019). Ömer Efendi'nin Ahlâk-ı Muhsinî Tercümesi: Metin- inceleme
- Levend, Agâh Sırrı (1963). “Ümmet Çağında Ahlâk Kitaplarımız”, TDAY Belleten, Ankara, s. 96-115.
- Levend, Agâh Sırrı (1972). “Dinî Edebiyatımızın Başlıca Ürünleri”, TDAY Belleten, s. 35-80.
- Levend, Agâh Sırrı (2008). Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Mehmet Süreyya (1996). Sicill-i Osmanî, C 5, haz. Nuri Akbayar, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Peker, Osman (2010). Hocazâde Abdülaziz Efendi ve Ahlâk-ı Muhsinî Tercümesi (İnceleme- Metin vr. 61a-165b), Yüksek Lisans Tezi, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Sucu, Nurgül (2006). “Eski Türk Edebiyatında Tercüme Geleneği”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat araştırmaları Dergisi, S 19, s. 125-148.
- Sucu, Nurgül (2010). Bostanzâde Yahyâ Efendi ve Mir’âtü’l-Ahlâk’ı (İnceleme-Metin), Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şener, Hasan (2013). “Hayriyye-i Nâbî’de Aktarılan Değerler”, Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/1 Winter 2013, s. 2501-2524.
- Turğut, Murat (2019). Osmanzâde Ahmed Tâib’in Ahlâk-ı Ahmedı̂ İsimli Eseri (İnceleme-Metin-İndeks), Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yılmaz, İbrahim (2017). “Osmanlı Klasik Döneminde Vakıf Yapıların Korunmasında Onarım Aşamaları”, Journal of Ottoman Civilization Studies, 3/ 4, s. 36-61.
